Türkiye, şekerleme sektöründe dünyanın önde gelen ihracatçı ülkeleri arasında yer alıyor. Her yıl yüz milyonlarca dolarlık şekerleme ürünü, yaklaşık 200 ülkeye ihraç ediliyor. Çikolata alanında ise Türkiye’nin yıllık üretim hacmi 280 bin tonun üzerine çıkmış durumda. Doğu Avrupa’daki en büyük tüketici ülkeler arasında yer alan Türkiye, özellikle endüstriyel çikolata üretiminde attığı stratejik adımlarla pazar payını güçlendirmeye hazırlanıyor.
Sektör temsilcilerinin verilerine göre, Türkiye’nin şekerleme pazarında üretim ve ithalat dahil toplam ticaret hacminin yaklaşık 3 milyar dolara ulaştığı tahmin ediliyor. Bu rakamın büyük bölümünü ise çikolata ve kakao türevli ürünler oluşturuyor. Küresel ölçekte değerlendirildiğinde Türkiye, çikolata ve şekerleme pazarında yıllık ortalama yüzde 11’lik bir büyüme oranı yakalamış durumda. Bu büyümede, ülkedeki güçlü üretim altyapısı ve dünya çapındaki üreticilere ev sahipliği yapılmasının önemli bir rolü bulunuyor.
Doğu Avrupa Tüketiminin %12’si Türkiye’den
Türkiye’de çikolata tüketimi yıllık kişi başı ortalama 3,1 kilogram düzeyinde seyrediyor. Bu oran, Doğu Avrupa ülkelerinde tüketilen toplam çikolatanın yaklaşık yüzde 12’sinin Türkiye’de tüketildiğine işaret ediyor. Yerli markalar, iç pazardaki bu potansiyeli değerlendirmek üzere yatırımlarını artırmış durumda. Örneğin ETİ, çikolata üretim kapasitesini artırmak için 200 milyon TL’lik yatırım gerçekleştirdi. Ülker grubu ise 2023 yılında çikolatadan elde ettiği 38 milyar 841 milyon TL’lik geliri, 2024’te 42 milyar 298 milyon TL’ye çıkardı. Bu büyümeye rağmen sektör, 2024 yılında yüzde 178 artışla 12.931 dolara kadar çıkan kakao fiyatları nedeniyle maliyet baskısıyla da karşı karşıya kaldı.
İthalat verilerine göre dökme çikolata, yüzde 44’lük oranla Türkiye’ye en fazla ithal edilen çikolata çeşidi olarak öne çıkıyor. Onu yüzde 22 ile dolgulu barlar ve önceden hazırlanmış ürünler izliyor. Kakao içeren diğer ürünlerin ithalat payı ise yüzde 19. Dolgusuz çikolata barları ve hazır ürünler yüzde 13’lük bir oranla bu sıralamayı takip ediyor.
Pazarı Büyüten Dinamikler
Çikolata sektöründeki büyüme yalnızca üretim değil, tüketici alışkanlıkları ve ürün çeşitliliğiyle de destekleniyor. Gelişen pazarlarda çikolatanın artan popülaritesi, yenilikçi tat ve dokularla ürün gamının genişlemesi, tüketici tabanını büyütüyor. Özellikle bitter çikolatanın sağlıkla ilişkilendirilmesi ve fonksiyonel ürünlerin öne çıkması, sağlık bilinci yüksek tüketicilerin ilgisini çekiyor. Premium, el yapımı ve lüks çikolata segmentlerine olan ilginin artması da dikkat çeken bir başka trend. Bununla birlikte e-ticaretin yaygınlaşması ve raf erişilebilirliğinin artması, çikolatanın tüketiciyle buluşmasını kolaylaştırıyor.
Ayrıca sürdürülebilirlik ve etik kaynak kullanımı konularındaki farkındalığın artması da tüketici tercihlerine yön veriyor. Etik ticaret belgeleri, çevre dostu üretim anlayışı ve şeffaf tedarik zincirleri, markalar için artık bir rekabet avantajı oluşturuyor.