Torna tezgahı, genellikle silindirik veya dairesel şekillerdeki malzemeleri işlemek için kullanılan bir metal işleme makinesidir. Bu tezgah, iş parçasını bir mil üzerinde döndürerek çeşitli kesme, delme, yüzey işleme ve diş açma işlemlerini gerçekleştirebilir.
Torna makinesi iş parçası, genellikle hareketli bir ayna veya punta adı verilen bir tutucu ile sabitlenir ve dönerken kesici takım sabit bir konumda ya da kontrollü bir şekilde hareket ettirilir. Bu sayede hassas ölçülerde ve pürüzsüz yüzeylerde işleme yapılabilir.
Kaç Çeşit Torna Tezgahı Vardır?
Torna tezgahları, kullanım amaçlarına ve özelliklerine göre birkaç farklı türe ayrılır:
- Universal Torna Tezgahı: En yaygın kullanılan türdür. Genel torna işleri için uygundur ve farklı malzemeleri işlemek için esneklik sunar.
- CNC Torna Tezgahı: Bilgisayar kontrollüdür ve hassas, seri üretim işler için kullanılır. Karmaşık şekilleri hızlı ve hatasız üretir.
- Revolver (Revolver Başlıklı) Torna: Seri üretimde verimliliği artırmak için tasarlanmıştır. Çok sayıda kesici uç kullanılarak hızlı işleme yapılabilir.
- Dik Torna Tezgahı (Vernier Torna): Büyük ve ağır iş parçalarını işlemek için idealdir. İş parçası dikey pozisyonda sabitlenir.
- Kopya Torna Tezgahı: Belirli bir şablona göre işleme yapar. Özellikle dekoratif işler ve seri üretimde tercih edilir.
- Cephe Torna Tezgahı: Büyük çaplı, kısa parçaların işlenmesi için kullanılır. Örneğin, flanşlar üzerinde çalışmak için uygundur.
Her tür torna tezgahı, farklı iş ihtiyaçlarına uygun olacak şekilde tasarlanmıştır.
Torna Tezgahında Ne Yapılır?
Bu tezgahlarda birçok işlem gerçekleştirebilir. Ana işlemler ise şunlardır:
- Dış Çap Tornalama: İş parçasının dış yüzeyinden malzeme kaldırılarak istenilen çap elde edilir.
- İç Çap Tornalama (Delik Delme): İş parçasına delik açmak veya mevcut deliği genişletmek için kullanılır.
- Yüzey Tornalama: İş parçasının düz bir yüzeyini işleyerek düzgün hale getirilir.
- Kanal Açma: Parçanın yüzeyinde veya kenarında oluklar oluşturulur.
- Konik Tornalama: İş parçasına konik bir şekil vermek için kullanılır.
- Diş Açma: Vidalı bağlantılar için dişler oluşturulur.
- Kesme (Parça Ayırma): İş parçasını keserek belirli uzunlukta parçalara ayırmak için kullanılır.
- Form İşleme: Özel şekiller ve profiller elde etmek için kullanılır.
Torna tezgahı, hassasiyet ve detay gerektiren işler için vazgeçilmez bir araçtır. Makine, otomotiv, havacılık gibi birçok sektörde yaygın olarak kullanılır.
Torna Tezgahı Nasıl Çalışır?
Torna tezgahının çalışma prensibi şu şekilde özetlenebilir:
- İş Parçasının Sabitlenmesi: İş parçası, tezgahın aynasına (chuck) veya punta arasına sabitlenir. Sabitleme işlemi, dönme sırasında parçanın güvenli şekilde yerinde kalmasını sağlar.
- Döndürme (İş Parçasının Hareketi): Tezgahın ana mil motoru, iş parçasını belirli bir hızda döndürür. Bu dönme hareketi, malzemenin çevresinde işlem yapılmasını sağlar.
- Kesici Takımın Yerleştirilmesi: Kesici takım, takım tutucuya sabitlenir ve istenilen işlemi gerçekleştirmek için doğru pozisyona ayarlanır.
- İşleme Hareketi: Boyuna hareket (z ekseni), kesici takım iş parçasının uzunluğu boyunca hareket eder, bu işlem dış çapı işlemek veya yüzeyleri şekillendirmek için kullanılır. Enine hareket (x ekseni) ise kesici takım iş parçasına doğru yaklaşarak çap veya delik açma işlemi yapılır.
- Malzeme Kaldırma: Dönen iş parçasına kesici takım temas ettiğinde, malzemeden talaş kaldırılır ve iş parçası istenilen şekli alır.
- Hassas Ayarlamalar: İş parçasının boyutları ve yüzey kalitesi, kesme hızları, takım konumu ve talaş miktarı ayarlanarak hassas şekilde kontrol edilir.
Torna tezgahı, manuel veya CNC kontrollü olabilir. CNC tezgahlar, bilgisayar yardımıyla otomatik ve yüksek hassasiyetle çalışır, manuel tezgahlar ise operatör müdahalesi gerektirir.
Tornada Hangi Parçalar İşlenir?
Tornada işlenen parçalar, genellikle döner hareketiyle şekillendirilen ve çoğunlukla silindirik formda olan parçalardır. Tornada işlenebilecek başlıca parçalara örnekler şunlardır:
- Mil Parçaları: Genellikle motor, şanzıman gibi sistemlerde kullanılan, uzun ve silindirik parçalardır.
- Fren Diskleri: Fren sistemlerinde kullanılan döner parçalardır.
- Vidalar ve Somunlar: Vida ve somun başlarının işlenmesi, tornada yaygın bir uygulamadır.
- Boru ve Şaft Parçaları: Endüstriyel makinelerde ve tesisat sistemlerinde kullanılan borular ve şaftlardır.
- Flanşlar: Boru hatlarında kullanılan bağlantı parçalarıdır.
- Dişli Çarklar: Dişli sistemlerinde kullanılan dişli çarklar ve diğer benzer parçalardır.
- Kolonlar ve Eksenler: Çeşitli makinelerde hareketi sağlamak için kullanılan kolonlar ve eksenlerdir.
Tornada bu tür parçalar, genellikle malzemenin kesilmesi, şekillendirilmesi, delik açılması ve diş çekilmesi gibi işlemlerle istenen boyut ve şekle getirilir.
Torna Tezgahı Kısımları Nelerdir?
Torna tezgahları, mekanik işleme süreçlerinde yaygın olarak kullanılan önemli makinelerden biridir. Torna tezgahlarının ana kısımları, tezgahın çalışmasını ve doğruluğunu sağlayan çeşitli bileşenlerden oluşur. Bir torna tezgahının temel kısımları ise aşağıdaki gibidir:
- Temel (İskelet): Torna tezgahının tüm diğer bileşenlerini taşıyan ana yapıdır. Genellikle dökme demir veya çelikten yapılır.
- Torna Fisesi: İş parçasını tutan, sabitleyen ve döndüren bileşendir. Bu kısım iş parçasını doğru bir şekilde sabitleyerek işleme işlemi sırasında hareket etmesini engeller.
- Torna Kolları ve Hareket Sistemleri: Yatak, kayar tablalar ve çeşitli vites sistemlerinden oluşur. Bu kısımlar, iş parçasına uygun hareketin sağlanmasında ve doğru pozisyonlamada önemli rol oynar.
- Ana Mil (Dönme Mili): İş parçasının dönmesini sağlayan ana mildir. Bu mil, iş parçasının dönüş hızını ve yönünü kontrol eder.
- Kesici Takım Tutucu (Kullanıcı Kolonu): Kesici takımın yerleştirildiği ve iş parçasına doğru yönlendirilmesini sağlayan bölümdür. Takım tutucu, genellikle ayarlanabilir olup, farklı çaplarda kesici takımların kullanılmasına imkan verir.
- Sürgü (Sürtünme Sistemi): Kesici takımın yataklarda hareket etmesini ve iş parçası üzerinde kesme işlemi yapılmasını sağlar.
- Dişli Kutusu ve Vites Sistemi: Torna tezgahının hızını ayarlayan ve çeşitli işleme koşullarına uygun hızda çalışmasını sağlayan sistemdir.
- Soğutma Sistemi: Kesme işlemi sırasında oluşan ısının giderilmesi amacıyla kullanılan sistemdir. Bu sistem, takım ömrünü uzatmak ve iş parçasını soğutmak için sıvı veya hava soğutma kullanabilir.
- Kontrol Paneli ve Ekran: Torna tezgahını çalıştırmak ve ayarlarını yapmak için kullanılan kullanıcı arayüzüdür. Modern torna tezgahlarında CNC sistemi de bulunur.
- Yataklar ve Raylar: Tezgahın kesici takım ve iş parçası ile hareket etmesini sağlayan yüzeylerdir. Yataklar, düzgün hareketi sağlamak için çok hassas işlenmiştir.
Bu kısımlar, torna tezgahının verimli ve hassas çalışmasını sağlar. Torna tezgahları, iş parçasının şekillendirilmesinde çok önemli bir araçtır ve her bir parça, üretimin kalitesini etkileyen temel bileşenlerdir.
Torna Tezgahı Nasıl Seçilir?
Torna tezgahı seçerken dikkate almanız gereken bazı önemli faktörler şunlardır:
- İşleme Yüksekliği ve Boyutu: Torna tezgahının boyutları, işleme yapacağınız parça büyüklüğüne göre belirlenmelidir. Küçük parçalar için daha kompakt, büyük parçalar için ise daha geniş işleme alanı sunan modeller tercih edilmelidir.
- Hassasiyet ve Dayanıklılık: Yüksek hassasiyet gerektiren işler için torna tezgahının doğruluğu önemlidir. Ayrıca uzun süreli kullanımlar için dayanıklı ve güçlü malzemelerden yapılmış bir makine tercih edilmelidir.
- Motor Gücü: Torna tezgahının motor gücü, işleme kapasitesini etkileyen önemli bir faktördür. Daha güçlü motorlar, zorlu materyalleri işleme konusunda avantaj sağlar.
- Dönüş Hızı ve Diğer Parametreler: Torna tezgahı dönüş hızı, işleme türüne göre ayarlanabilir olmalıdır. Ayrıca hız kontrolü, tork ve verimlilik gibi faktörler de dikkate alınmalıdır.
- Kontrol Sistemi: CNC özellikli torna tezgahları, otomatikleştirilmiş işlemler için daha uygundur. Hangi tür kontrol sisteminin kullanılacağı, işleme türüne ve üretim hacmine bağlı olarak değişir.
- Kullanıcı Dostu Olması: Torna tezgahının kullanımının kolay olması, operatörlerin verimli çalışabilmesi açısından önemlidir. Arayüzün anlaşılır olması ve bakım kolaylığı da göz önünde bulundurulmalıdır.
- Fiyat/Performans Oranı: Fiyat, torna tezgahı seçiminde önemli bir faktördür. Ancak düşük maliyetli makineler genellikle düşük performans sunar. Yüksek kaliteli makineler genellikle uzun vadede daha verimli olurlar.
- Bakım ve Servis Desteği: Yedek parça temini, bakım ve servis hizmetlerinin kolay erişilebilir olması, uzun vadede daha az sorun yaşamanızı sağlar.
Bu faktörler göz önünde bulundurularak doğru torna tezgahı seçimi yapılabilir. İhtiyacınıza uygun olan model, işin verimliliğini ve kalitesini artırmada önemli bir rol oynayacaktır.
Kaliteli ve yüksek performanslı torna tezgahı modelleri için Machinetotal’i ziyaret edebilir, uygun fiyatlı seçeneklere göz atabilirsiniz.
